DEĞERİ DÜŞEN ,İMHASI GEREKEN YA DA ZAYİ OLAN MALLAR/GOODS DIMINISHED IN VALUE,TOBE DECAYED AND LOST

ÖZVERGİ 10

KISACA : Afetler , ya da bozulma, çürüme, kırılma, çatlama paslanma gibi haller sonucunda ekonomik değerlerini önemli ölçüde kaybeden emtianın satılması halinde doğacak değer kaybının zarara aktarılacağı şüphesizdir. Söz konusu değer kaybının , emtia henüz stoktayken de, emsal bedeliyle[1] değerlendirilerek giderleştirilmesi olanağı da bulunmaktadır. Çalınma ya da başka nedenlerle bulunamayan (zayi olan) emtianın kanunen kabul edilen gider yazılması olanağı bulunmamaktadır[2]. Uygulamada, genellikle, emsal bedeli belirleme yöntemlerinden ortalama fiyat ya da ortalama maliyet bedeliyle ulaşılamayan değer kayıpları için çok zaman alıcı ve külfetli bir işlem olan Takdir Komisyonuna başvurmak ve oradan çıkan kararın beklenmesi gerekmektedir. Halbuki, bazı emtianın (süt ürünleri, sebze meyva , unlu ve etli mamüller gibi ) niteliği itibariyle takdir Komisyonunun incelemesine kadar imha edilmeden bekletilmesi sağlık ve çevre bakımından uygun bulunmamaktadır. Bu gibi emtianın ilgili resmi mercii huzurunda imha edilmesi (vergi dairesi elemanının katılımı ya da Takdir Komisyonu kararı gerekmeden) halinde de değer düşüklüğünün gider yazılması kabul edilmektedir. Ayrıca, bu gibi durumların devamlılık arz ettiği emtiada, İdareye baş vurarak üzerinde anlaşılan oran dahilinde imha işlemi yetkili memur gözetimi aranmadan işletme içinde ya da bu işte yetkili işletmelerde yapalabileceklerdir. Bu durumda sadece idareye bilgi verilmesi yeterli olacaktır.

IN BRIEF:

İLGİLİ MADDE: VUK Md 278, 278/A; KDVK MD: 30

KARARNAME:

İLGİLİ TEBLİĞ: VUK Gn.Teb.: 496(25.08.2020),KDVK UYGULAMA GN TEB:1

AÇIKLAMA:

1-EMTİA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜNÜN KANUNEN KABUL EDİLEN GİDER YAZILABİLMESİ ŞARTLARI:

a) Değer kaybının VUK 267. Maddedeki ilk iki yönteme (ortalama fiyat ya da ortalama maliyet esası) göre (eğer mümkünse-ki genellikle mümkün olamamaktadır-) belirlenmesi ,

b) Eğer yukarıdaki yöntemlerle belirlenememesi halinde Takdir Komisyonuna baş vurularak buradan çıkacak kararla belirlenmesi,

2- İMHASİ GEREKEN EMTİANIN GİDER YAZILMA ŞARTLARI:

a) Kıymeti düşen emtiadan son kullanma tarihinin geçmesi veya kalite standartlarına uygun olmamaları ya da çevreye ve insan sağlığına verecek nitelikte olmaları gibi nedenlerle imha edilmesi gereken emtianın

i-Takdir Komisyonu nezaretinde imha edilmesi,

ii-Gecikmede sakınca olması halinde, takdir Komisyonuna baş vurmadan vergi memurunun katılmasına gerek kalmadan ilgili bakanlık veya yetkili kurumun gözetiminde imhası mümkündür,

b) Son kullanma tarihi geçmesi nedeniyle iade alınan raf ömrü çok kısa gıda maddeleri ile bozulma veya son kullanma tarihinin geçmesi nedeniyle iade alınan ilaç ve benzeri maddelerin çevreye ve insan sağlığına zarar verecek nitelikte olmaları nedeniyle ivedi şekilde , bekletilmeksizin imha edilmesi zorunluluğu olan ve Bakanlıkça belirlenen emtia grupları için , bakanlıkça onaylanan oranı aşmamak üzere emsal bedeli mükelleflerce belirlenebilecektir. Bunun için bakanlığa önceden baş vurup bir oran belirlenmesi talep edilecektir. Bu imha işleminin işletmenin bünyesinde yapılması ya da yetkili bir firmaya yaptırılması mümkündür. Bu işlemlerde herhangi bir resmi bir görevlinin bulunması şart değildir. Bu emtia grupları aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

i-et ve et ürünleri,

ii-süt ve süt ürünleri,

iii-yumurta,

ıv-taze sebze ve meyve,

v-her türlü unlu mamuller.

3-İMHA EDİLEN YA DA ZAYİ OLAN MALLARIN KDV’Sİ: Genel kural olarak bu malların alımında ödenen KDV indirim konusu yapılamaz. Daha önce indirilen KDV, imhanın yapıldığı ya da zayinin saptandığı vergilendirme döneminde 1 nolu KDV beyannamesinde düzeltme (‘’ilave edilecek KDV’’ satırına yazılarak) yapılmalıdır. Sadece; deprem ve sel felaketi ya da mücbir sebep ilan edilen yangınlarda zayi olan mallara ait KDV indirim konusu yapılabilir.

4-DEĞERİ DÜŞEN YA DA ZAYİ OLAN SABİT KIYMETLER: Yukarıdaki ayırımlardaki açıklamalarımız sadece emtia ile ilgili olup amortismana tabi sabit kıymetleri kapsamamaktadır. Bunun yerine, amortismana tabi olup:

a)Yangın, deprem, su basması gibi afetler nedeniyle değerini kısmen ya da tamamen kaybeden,

b)Yeni icatlar dolayısiyle teknik verim ve kıymetleri düşerek tamamen veya kısmen kullanılmaz bir hale gelen,

c) Cebri çalışmaya tabi tutuldukları için normalden fazla aşınma ve yıpranmaya maruz kalan, sabit kıymetler için ,

Bakanlığa başvurarak fevkalade amortisman oranı belirlenmesi talebinde bulunulmalıdır.

Sabit kıymetlerin (fevkalade amortisman ve satışı dışında kayıt

Zayi olan ya da hurda olarak satılan amortismana tabi kıymetlerin alımındaki KDV’nin sadece kullanılma süresine isabet eden tutarı indirim konusu yapılabilmektedir. Geri kalan KDV nin düzeltilmesi gerekir.

KAYNAKLAR:

-KARATAŞ,CENK,SARIOĞLU,SİNAN ‘’zayi Olan veya Hurda Olarak Teslim Edilen Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlere Ait Yüklenilen KDV’nin Durumu’’ Vergi Sorunları Dergisi Ekim/2018 (361)

-ŞEKER,SAKIP: ‘’Zayi Olan veya Değeri Düşen Mallarda KDV’nin Düzeltilmesi’’ Vergi Sorunları Dergisi Haziran 2011(222)

-GÜÇLÜ,FIRAT COŞKUN: ‘’TMS 2 Stoklar Standardı ve Vergi Kanunları Kapsamında Stokların Değerlemesi ve Değeri Düşen Mallar ‘’ Vergi Sorunları Dergisi Ocak 2008 (232).

-GENÇ,YILDIRAY: ‘’’’Değeri Düşen Malları Değerlemesi’’ Vergi Dünyası, Aralık 2006.

DEDICATION 10

GOODS DIMINISHED IN VALUE,TO BE DECAYED AND LOST GOODS.

IN BRIEF : There isno doubt that the loss of value that will arise in the event of the sale of a commodity that has significantly lost its economic value as a result of situations such as deterioration, decay, breakage, cracking and rusting, will be transferredto the loss. It is also possible to compensate for this depreciation by evaluating it with the precedent price[1] while the commodity is still in stock. A commodity that cannot be found (lost) for theft or other reasons cannot be written off as an expense accepted by law[2]. In practice, it is generally necessary to apply to the Appreciation Commission, which is a very time-consuming and burdensome process, for depreciations that cannot be reached by the average price or the average cost price from the methods of setting the precedent price, and to wait for the decision that comes out of it. However, it is not appropriate in terms of health and environment to keep some commodities (such as dairy products, vegetables, fruits, bakery and meat products) without being destroyed until the examination of the Appreciation Commission due to their nature. In the event that such a commodity is destroyed before the relevant official authority (without the participation of the tax office staff or the decision of the Appreciation Commission), it is accepted to write off the impairment as an expense. In addition, in the commodity where such situations are continuous, they may apply to the Administration and carry out the destruction process within the enterprise or in the enterprises authorized in this business without seeking the supervision of the authorized officer within the agreed rate. In this case, it will be sufficient to inform only the administration.

IN BRIEF:

RELATED ARTICLE: VUK Art. 278, 278/A; VAT MD: 30

DECREE:

RELATED COMMUNIQUÉ: VUK Gn.Teb.: 496(25.08.2020),VAT application gn teb:1

EXPLANATION:

1-CONDITIONS FOR THE WRITING OF THE COMMODITY IMPAIRMENT AS ACCEPTED BY LAW:

a) VUK 267 of the depreciation Determination according to the first two methods in the article (on the basis of average price or average cost) (if possible, which is usually not possible),

b) If it cannot be determined by the above methods, it shall be determined by the decision to be made by applying to the Appreciation Commission,

2- EXPENSE WRITING CONDITIONS OF THE COMMODITY THAT NEEDS TO BE DESTROYED:

a) A commodity that must be destroyed due to the expiration date of the commodity falling in value or not to comply with the quality standards or to be of a nature to give to the environment and human health.

i-Destruction under the supervision of the Appreciation Commission,

ii- In case of inconvenience in delay, it is possible to destroy it under the supervision of the relevant ministry or authorized institution without the need for the participation of the tax officer without applying to the Appreciation Commission,

b) For foodstuffs with a very short shelf life returned due to the expiration date, and for commodity groups that are obliged to be destroyed urgently and without waiting due to their deterioration or expiration date due to their deterioration or expiration date, the exemplary price may be determined by the taxpayers in order not to exceed the rate approved by the Ministry. For this, it will be requested to apply to the ministry in advance and determine a rate. It is possible to carry out this destruction process within the enterprise or to have it done by an authorized company. It is not necessary to have any official official in these transactions. These commodity groups are designated as follows:

i-meat and meat products,

ii-milk and dairy products,

iii-egg,

iv-fresh vegetables and fruits,

v-all kinds of bakery products.

3-VAT ON DESTROYED OR WEAK GOODS: As a general rule, the VAT paid on the purchase of these goods cannot be deducted. The previously reduced VAT must be corrected (written in the line "VAT to be added") in the VAT declaration no. 1 during the taxation period in which the destruction is made or the loss is determined. Only; VAT deduction can be made for the goods lost in earthquake and flood disaster or fires declared as force majeure.

4-FIXED ASSETS WITH DEPRECIATED OR WEAK VALUE: Our explanations in the above distinctions are only related to commodities and do not include fixed assets subject to depreciation. Instead, it is subject to depreciation and:

a) Partially or completely loses its value due to disasters such as fire, earthquake, flooding,

b) Due to new inventions, their technical efficiency and value decrease and become completely or partially unusable,

(c) for fixed assets which are subject to wear and tear than normal because they have been subjected to forced labour;

An extraordinary depreciation rate should be requested by applying to the Ministry.

Registration of fixed assets (except for exceptional depreciation and sale

Only the amount of VAT that hits the period of use of VAT in the purchase of depreciable assets that are lost or sold as scrap can be deducted. The remaining VAT needs to be corrected.

RESOURCES:

-KARATAŞ,CENK,SARIOĞLU,SİNAN ''The Status of VAT Charged on Depreciable Economic Assets Lost or Delivered as Scrap'' Journal of Tax Problems October/2018 (361)

-ŞEKER,SAKIP: ''Correction of VAT on Lost or Depreciated Goods'' Journal of Tax Problems June 2011(222)

-GÜÇLÜ,FIRAT COŞKUN: ''TMS 2 Valuation of Stocks and Depreciating Goods under Stocks Standard and Tax Laws'' Journal of Tax Problems January 2008 (232).

-GENÇ,YILDIRAY: ''Valuation of Depreciated Goods'' Tax World, December 2006.

[1] (Art.267 of the VUK: Methods of determining the precedent price: a) average price, b) average cost and c) Appreciation Commission valuation)

[2] GÜMÜŞOĞLU,AYKUT:'' Evaluation of Stolen and Lost Commodity and Fixed Value in terms of Tax Laws'' Tax DEDICATION 10